1.Wetsartikelen in het W.V.V. specifiek met betrekking tot de VOF

Art. 4:22
De maatschap waarvan de vennoten overeenkomen dat zij rechtspersoonlijkheid zal genieten, neemt de vorm aan van een vennootschap onder firma of van een commanditaire vennootschap. Zij is een vennootschap onder firma wanneer alle vennoten onbeperkt en hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de verbintenissen van de vennootschap.
Art. 4:23
De vennootschap onder firma en de commanditaire vennootschappen zijn onderworpen aan boek 2, evenals aan titel 1 tot en met 6 van dit boek, met uitzondering van de artikelen 4:13, eerste lid, 4:14, tweede lid, en 4:21.
Art. 4:26
Vennoten in een vennootschap onder firma of in een commanditaire vennootschap kunnen niet persoonlijk worden veroordeeld op grond van verbintenissen van de vennootschap zolang deze niet zelf is veroordeeld.
Art. 4:27
De zaakvoerders van een vennootschap onder firma of van een commanditaire vennootschap waarvan alle onbeperkt aansprakelijke vennoten Belgische of buitenlandse vennootschappen zijn met beperkt aansprakelijke vennoten, zijn jegens de vennootschap hoofdelijk aansprakelijk voor alle schade die het gevolg is van overtreding van de bepalingen vervat in boek 3, titel 1.
Art. 4:28
Indien is bedongen dat de vennootschap onder firma of de commanditaire vennootschap bij overlijden, vereffening, onbekwaamheid of elke andere verhindering van haar zaakvoerder zal voortduren, kan de voorzitter van de ondernemingsrechtbank van de zetel van de vennootschap, voor zover de overeenkomst niet anders bepaalt, op verzoek van elke belanghebbende, een voorlopige bewindvoerder aanstellen, die al dan niet een vennoot is, en stelt hij diens bevoegdheden en de duur van diens opdracht vast.

2.Definitie

De VOF is een maatschap met rechtspersoonlijkheid waarin alle vennoten onbeperkt en hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de verbintenissen van de vennootschap.

3.Vennoten

Twee (of meer) personen kiezen ervoor samen te werken onder vorm van een derde persoon (VOF). Zij kiezen speciaal voor elkaar om samen te werken, zodat een persoon in principe niet
vervangbaar is: als deze samenwerking stopt, eindigt normaal de VOF. Er zijn minimum 2 oprichters (= vennoten) nodig: een eenmansvennootschap kan dus nooit een VOF zijn. Wat indien één van de vennoten overlijdt of failliet wordt verklaard? Dan zal er automatisch een einde komen aan de VOF tenzij in de statuten van de VOF bepaald wordt dat er geen einde komt aan de VOF bij overlijden of faillissement van één van de vennoten door te voorzien in zijn vervanging! Een VOF heeft rechtspersoonlijkheid : voor het recht is de VOF een aparte persoon met eigen rechten en plichten: de VOF is onderworpen aan de vennootschapsbelasting, dient jaarlijks een sociale bijdrage te betalen, kan strafbare feiten plegen,… Toch is er een hechte band tussen de VOF en de vennoten, en dat heeft één groot nadeel, namelijk de onbeperkte hoofdelijke aansprakelijkheid van de vennoten: dit betekent dat de vennoten met hun eigen vermogen moeten instaan voor de schulden van de VOF. Het is dus van groot belang dat de medevennoot volledig te vertrouwen is, aangezien de ene vennoot met zijn privévermogen moet instaan voor de fouten van een andere vennoot als de VOF zelf de schulden niet (meer) kan betalen: in dat geval zal niet alleen de VOF failliet worden verklaard, doch zullen de vennoten ook zelf – indien zij dus de schulden van de vennootschap niet kunnen betalen- mede failliet worden verklaard. Dus indien u van plan bent een risicovolle onderneming op te starten die de mogelijkheid van een faillissement inhoudt, is de VOF absoluut te vermijden. Dit werkt overigens niet andersom: de VOF moet niet instaan voor de persoonlijke schulden van de vennoten.

4. Kapitaal

Wettelijk is niets bepaald omtrent het kapitaal: er is dus geen minimumkapitaal, zodat u de VOF kan oprichten zonder geld in te brengen. Zo is bijvoorbeeld inbreng van arbeid mogelijk, wat de VOF geschikt maakt voor professionele vennootschappen. De inbreng van arbeid houdt normaal een niet-concurrentiebeding in, tenzij uitdrukkelijk hiervan wordt afgeweken: de vennoten mogen de VOF geen concurrentie aandoen voor zover het dezelfde activiteiten betreft. Bij inbreng in natura (roerende of onroerende goederen) is er geen tussenkomst van bedrijfsrevisor vereist, doch wel van een notaris in geval van inbreng van onroerende goederen. De oprichters/vennoten in een V.O.F. moeten hun inbrengen zelf waarderen en zijn hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk voor overwaardering van de ingebrachte goederen. In de statuten kan men wel bepalingen over een inbreng van de vennoten voorzien en dus bijvoorbeeld eisen dat elk van de vennoten minstens 10.000 euro (of meer of minder) inbrengen.

5. Winstverdeling

De statuten bepalen hoe de winst en het verlies onder de vennoten wordt verdeeld voor zover alle vennoten in een bepaalde mate delen in de winst of het verlies; Een leeuwenbeding waarin aan één of meerdere vennoten een onredelijk hoog deel van de winst wordt toebedeeld, of bij verlies één of meerdere vennoten volledig vrijstelt, zal nietig kunnen verklaard worden. Als er niets bepaald is in de statuten over de winstverdeling, worden de winsten en verliezen onder de vennoten verdeeld in verhouding tot hun inbreng in de vennootschap. De inbrenger van arbeid wordt gelijkgesteld met de vennoot met de laagste inbreng.

6. Bestuur

6.1. Algemene vergadering?
Er is wettelijk niet voorzien in een algemene vergadering. De onbeperkte en hoofdelijke aansprakelijkheid der vennoten impliceert unanimiteit en voltalligheid bij de beslissingen van de vennoten, indien statutair niets werd bepaald. Er is maar één document dat van belang is in een VOF en dat is het vennootschapscontract (oprichtingsakte) met daarin de statuten. Omdat de wet weinig tot niets regelt, is het van belang van in het begin aandacht te besteden aan het contract/statuten want elke wijziging aan dit vennootschapscontract vereist in principe unanimiteit van alle vennoten, tenzij de statuten anders zouden bepalen. Eigenlijk moeten alle beslissingen met unanimiteit genomen worden, tenzij hiervan in de statuten wordt afgeweken. Zo kunnen de vennoten in de statuten van de VOF een algemene vergadering voorzien waar beslissingen geldig kunnen worden genomen bij gewone meerderheid. Voor bepaalde belangrijke beslissingen geldt echter altijd de unanimiteitsvereiste (o.a. fusiesplitsing-omzetting)
6.2. Geen benoeming van een zaakvoerder
Als er geen zaakvoerder is benoemd, kan elke vennoot optreden als zaakvoerder en kan elke vennoot alleen de vennootschap besturen en vertegenwoordigen. Uiteraard blijven de andere vennoten hoofdelijk aansprakelijk voor foutief bestuur van één van de vennoten. Enkele nuanceringen hieromtrent:
1. De andere vennoten beschikken over een preventief vetorecht: als de foutieve bestuursbeslissing nog niet definitief genomen is, kan verzet aangetekend worden.
2. De vennoot kan enkel daden van beheer stellen, niet daden van beschikking, zoals aan- of verkoop van onroerende goederen.
6.3. Benoeming en ontslag van (een) zaakvoerder(s) Als een zaakvoerder wordt benoemd, verliezen de vennoten hun bestuursbevoegdheid. De enige zaakvoerder kan dan alle bestuurshandelingen stellen. De benoeming moet unaniem gebeuren hetzij in de statuten hetzij in een andere akte en moet openbaar gemaakt worden. Een statutaire zaakvoerder die tevens vennoot is, is praktisch onafzetbaar, want hij zou moeten meestemmen over zijn ontslag. Een statutair zaakvoerder die geen vennoot is, is zonder enige verplichting tot motivering onmiddellijk afzetbaar mits unanieme beslissing van de vennoten De statuten kunnen de bevoegdheden van een zaakvoerder gedetailleerd regelen. Zo kunnen de statuten bijvoorbeeld bepalen dat een zaakvoerder slechts alleen contracten mag ondertekenen onder de 5.000 euro. Zijn er meerdere zaakvoerders aangesteld, dan zullen zij elk afzonderlijk alle bestuursdaden mogen stellen tenzij de statuten beperkingen voorzien in de bestuursbevoegdheden en de vertegenwoordigingsmacht. Interessant is dat een bevoegdheidsoverschrijding van een zaakvoerder door de VOF kan ingeroepen worden tegen derden. (dit is normaal niet zo in een NV of BV)

7. Uittreding – toetreding – uitsluiting

De overdracht van aandelen door een vennoot vereist het unaniem akkoord van de andere vennoten, tenzij statutair anders voorzien. Als een vennoot met goedkeuring van de andere vennoten zijn aandelen verkoopt of schenkt, zal deze overdracht openbaar moeten worden gemaakt, want de overdrager blijft gehouden tot de vennootschapsschulden zolang de overdracht niet is openbaar gemaakt (art. 2:18 W.V.V.). Aan de VOF zal de overdracht van aandelen van één van haar vennoten slechts tegenstelbaar zijn indien kennisgeving is gebeurd conform art. 1690 BW. Indien na overdracht van de aandelen er slechts één vennoot overblijft, zal dit leiden tot de ontbinding van de VOF: in dat geval blijven beide vennoten ten opzichte van derden hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden van de VOF en dit tot aan de sluiting van de vereffening. Om toegelaten te worden tot een bestaande VOF zullen de vennoten een unanieme beslissing moeten nemen, tenzij statutair uitdrukkelijk anders is voorzien. Een vennoot van een bestaande VOF kan uitgesloten worden indien de statuten deze mogelijkheid voorzien. De Rechtbank behoudt evenwel haar beoordelingsbevoegdheid en zal dus nagaan of de uitsluiting al dan niet gerechtvaardigd is. Indien de statuten hieromtrent niets melden, zal de wens tot uitsluiting van een vennoot leiden tot de ontbinding van de VOF.

8. Boekhouding

Een groot voordeel van de VOF is dat in de meeste gevallen een vereenvoudigde boekhouding volstaat , tenminste als de omzet kleiner is dan 500.000 euro exclusief btw. (art. 3:2 W.V.V.) Dit betekent dat de VOF dan: – slechts een aantal dagboeken moet bijhouden:
a) financieel dagboek
b) aankoopboek
c) verkoopboek
d) inventarisboek
– geen verplicht rekeningstelsel (dubbelboekhouden) moet volgen
– geen publicatie van de jaarrekening moet doen als alle vennoten natuurlijke personen zijn.

9. Inschrijving in Kruispuntbank Ondernemingen (KBO)

De VOF moet ingeschreven worden in de KBO, een register dat gegevens bevat over een onderneming, zoals naam, adres, rechtsvorm, uitgeoefende activiteit, datum van oprichting, identiteit van de oprichters. De inschrijving in de KBO gebeurt door de griffie van de Ondernemingsrechtbank, maar de VOF moet zelf nog naar het ondernemingsloket om haar ondernemingsnummer te laten activeren.

10. Notaris?

Het vennootschapscontract (de oprichtingsakte) moet schriftelijk worden opgesteld, en dit kan zowel authentiek (via notaris) als onderhands. Het is juist een voordeel van de VOF dat deze kan opgericht worden zonder tussenkomst van een notaris, zodat kosten kunnen worden bespaard. Toch zal een notaris moeten tussenkomen als een onroerend goed wordt ingebracht. Zowel de onderhandse als de authentieke oprichtingsakte moeten geregistreerd worden. Voor de registratie van de authentieke akte zorgt de notaris; voor registratie van een onderhandse akte zullen de oprichters zelf moeten instaan. De inbreng in een vennootschap van een woning wordt in het Vlaams Gewest belast aan 10%. (in Wallonië en Brussel aan 12,5%).

11. Bedrijfsrevisor / commissaris-revisor?

Er is geen revisorenverslag vereist bij inbreng. Statutair kan voorzien worden in een commissaris-revisor, doch dit is een uitzondering op de algemene regel dat de vennoten fungeren als commissaris

12. Financieel plan?

Er is geen financieel plan vereist! De hoofdelijke onbeperkte aansprakelijkheid moet voldoende garantie bieden aan de schuldeiser.

13. Besluit

Een VOF heeft één groot nadeel, namelijk de onbeperkte hoofdelijke aansprakelijkheid van de vennoten. Het is dus groot belang dat u uw medevennoot volledig kan vertrouwen, aangezien u met uw privévermogen moet instaan voor zijn fouten als de vennootschap zelf de schulden niet kan betalen. En als de VOF failliet wordt verklaard, zal u als medevennoot mee failliet worden verklaard als u ook niet in staat bent de schulden van de vennootschap te betalen. Een VOF is ideaal als patrimoniumvennootschap, als professionele vennootschap van vrije beroepers (advocaten, dokters,… die hun beroepsaansprakelijkheid niet kunnen beperken middels een vennootschapsstructuur,… ), als vehikel voor successieplanning zolang er maar geen ondernemersrisico is! De VOF is immers de goedkoopste vennootschap met rechtspersoonlijkheid (geen notaris bij oprichting, er moet geen financieel plan zijn, geen bedrijfsrevisor bij inbreng in natura, er moet geen geld worden ingebracht, er kan een eenvoudige boekhouding worden gevoerd zonder publicatievereisten,…) waarin de winst vrij kan verdeeld worden, en de zaakvoerder-vennoot zich kan beschermen tegen een ontslag. Hieronder treft u een model van een oprichtingsakte door het kantoor opgesteld aan. Er is veel contractuele vrijheid ( u kan dit afleiden uit bovenstaand exposé waarin voortdurend melding wordt gemaakt van ‘tenzij statutair anders voorzien’) en geen enkele situatie is dezelfde, dus dient goed nagedacht te worden wat allemaal in het vennootschapscontract moet worden opgenomen en wat er juist beter niet instaat: het kopiëren van een vennootschapscontract van een andere VOF zal dus geen goed idee zijn!
Wij staan u graag bij als u nog vragen heeft!